Reklama

Dekada walki o pamięć – ogólnopolskie wydarzenie w Pile!

Podziel się

Oceń

Znakomici historycy, wiele znanych osobistości świata kultury i polityki. Msza św. w intencji Żołnierzy Wyklętych i koncert im poświęcony. Szereg innych wydarzeń. Wszystko to w dniach 3-5 września 2023 roku w Pile i Warszawie. Publikuję program wydarzeń, na które wstęp jest całkowicie wolny. Najpierw jednak kilkanaście słów ode mnie.

31.08.2023 20:07

Dekada walki o pamięć – ogólnopolskie wydarzenie w Pile!

W powiecie złotowskim obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych organizowane są od 2013 roku. Początkowo były one bardzo skromne. Pierwsze tego typu wydarzenie miało miejsce wiosną 2013 roku w Złotowskim Centrum Aktywności Społecznej. Mowa o dwóch prezentacjach multimedialnych, które przygotowałem z tej okazji. Opowiadały one o represjonowanym duchowieństwie oraz najważniejszych dowódcach powojennego podziemia w Polsce. Widzami było około 50 osób.

W kolejnych latach program był bardziej bogaty. Duży wpływ miał na to fakt, że młodzież bardzo mocno identyfikowała się z Bohaterami Antykomunistycznego Podziemia. Przykładem zachowanie uczniów jednego ze złotowskich liceów, którzy zwrócili uwagę dyrekcji placówki oświatowej z powodu braku flag państwowych na budynku szkoły w dniu 1 marca. Takich budujących przykładów, chociażby w postaci noszenia odzieży patriotycznej, było wiele. Oczywiście dostrzegali to również wyrachowani politycy, którzy włączenie się w akcję na rzecz upamiętnienia Żołnierzy Wyklętych potraktowali cynicznie, czyli jako sposób na autopromocję.

Przyznam, że od samego początku z dużym niesmakiem podchodziłem do tego typu zachowań. Najprościej można ująć je w słowa „Panu Bogu świeczkę, a diabłu ogarek. Na przykład różnej maści politycy dokazywali pod pomnikami z napisem „radzieckim”, by za chwilę chylić głowy z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Lista jest niestety długa. Są też na niej samorządowcy z powiatu złotowskiego, którzy 1 marca składali kwiaty pod monumentem poświęconym m.in. żołnierzom radzieckim. Taki absurd.

W projekt Pilskich Dni Pamięci Żołnierzy Wyklętych włączyłem się za sprawą ks. Jarosława Wąsowicza. W pewnym momencie idea ta połączyła bowiem różne środowiska. Zdrowy charakter miała jednak tylko część tej grupy. Mowa tu o osobach, które nadal w różny sposób zaangażowane są na rzecz upamiętnienia Żołnierzy Wyklętych. Dla tych ludzi od początku to była misja. Chodzi o odkłamywanie historii i jednoczesne zaakcentowanie, że część Polaków nie poszła na kolaborację z sowieckim okupantem. A jak postępowała większość począwszy od 1945 roku? Znakomicie obrazuje to marzec 2014 roku. Zaprosiłem wówczas do Krajenki dra Jana Miłosza (UAM), który miał omówić działalność Antykomunistycznego Podziemia w północnej Wielkopolsce. Wydarzenie miało miejsce w Krajeńskim Ośrodku Kultury. Przed jego rozpoczęciem usłyszałem z ust przedstawiciela krajeńskich elit (który pomagał w pewnym stopniu w organizacji spotkania), że mam wytyczyć prelegentowi ramy wykładu. Chodziło o kwestię „nie poruszania drażliwych tematów”! Ta sytuacja znakomicie dowodzi, że wiele środowisk w Polsce nie było i nie jest gotowych na rozliczenie z komunizmem. W tym kontekście przypominam o samorządowcach z Jastrowia (ich zdaniem rotmistrz Pilecki był zbyt kontrowersyjny na patrona jednej z ulic), Zakrzewa i Złotowa, którzy sprzeciwili się dekomunizacji przestrzeni publicznej.

Na tym tle zupełnie inaczej wygląda Krajenka. W moim mieście nie było sprzeciwu wobec dekomunizacji przestrzeni publicznej. Co więcej, wiele lat temu usunięto część komunistycznej symboliki (monument, ul. Żymierskiego) z obszaru gminy. Współpraca z lokalnym samorządem, szkolnictwem i instytucjami kultury przynosi pozytywne owoce. Dowodzi tego morze flag z okazji 1 marca oraz Izba Pamięci (jestem jej współtwórcą), w której eksponowane miejsce zajmuje historia Żołnierzy Wyklętych. W Krajence regularnie odbywają się też Msze św. w intencji powojennego podziemia. Po nich młodzież szkolna składa kwiaty pod miejscowym obeliskiem. Duża w tym zasługa Krystyny Żurek, która ukończyła AWF, nie historię. To dzięki niej od lat pojawia się też okolicznościowa gazetka szkolna, która wspomina o Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Krajenka to niestety chlubny wyjątek w naszym regionie. Sytuacji nie polepszyło objęcie władzy w powiecie złotowskim przez tzw. Zjednoczoną Prawicę. Również późniejsze „transfery” części jej polityków do rzekomo „narodowej” Konfederacji. Ta bierność jest tym smutniejsza, że jeszcze niedawno niektórzy powiatowi politycy lansowali się jako orędownicy ustanowienia ulicy Pileckiego w Jastrowiu. Dlatego, zwłaszcza w kontekście wyborów 2023 warto odwiedzać strony internetowe FB kandydujących polityków. Sprawdzać ich aktywność w tym zakresie (np. w 2014, 2016, 2018, 2020 lub 2023 roku), bo już niektórzy tzw. „narodowcy” i „patrioci” rozpoczęli lansowanie się na historii Żołnierzy Wyklętych.

Oczywiście w powiecie złotowskim miały miejsce w ostatnich latach różne wydarzenia. Ich cykliczność została zachowana jednak jedynie w Krajence. Mowa tu przede wszystkim o wykładach na temat Antykomunistycznej Konspiracji (w szkołach, domach kultury, izbach pamięci itp.). Zdecydowana większość prelegentów robiła to za darmo! Byli nimi: dr Jarosław Wąsowicz, Leszek Żebrowski, dr Rafał Sierchuła, Józef Urbanowicz (członek konspiracji), Darek Żurek, dr Alicja Paczoska Hauke (IPN), Kajetan Rajski, Mirosław Sprenger (IPN) oraz wspomniany wcześniej dr Jan Miłosz (UAM). Także miałem okazję spotykać się z Państwem i opowiadać o Żołnierzach Wyklętych z Krajny. Przykładem prelekcja w Muzeum Ziemi Złotowskiej. Mam nadzieję na dalszą współpracę z dyrektor Kamilą Krzanik Dworanowską, która znacznie ożywiła działalność tej instytucji w ostatnich latach.

Program Pilskich Dni Pamięci Żołnierzy Wyklętych uzupełniały koncerty (np. Tadeusza Polkowskiego) oraz pokazy filmowe. Do tego jeszcze dodam wystawę „Antykomunistyczne Podziemie w Północnej Wielkopolsce”, której byłem autorem i pomysłodawcą. Prezentowana była w kilkunastu miejscowościach na Krajnie. Między innymi w Sanktuariach Maryjnych w Górce Klasztornej i Skrzatuszu. Były też miejsca, w których odmówiono mi jej pokazania. Kontrowersje budziły bowiem plansze, które nawiązywały do zbrodniczej działalności komunistycznej bezpieki. To kolejny dowód na to, że na rozliczenie z komunizmem nie ma klimatu w Polsce.

Od 2014 roku ukazują się Zeszyty Historyczne Pilskich Dni Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Przedstawiamy w nich przede wszystkich historię Antykomunistycznego Podziemia na Krajnie. Autorzy nie pobierają wynagrodzeń. W tym miejscu ponownie muszę napisać kilka gorzkich słów pod adresem lokalnych samorządowców. Nie byli oni bowiem zainteresowani zakupem Zeszytów do bibliotek, mimo że prezentowana jest w nich lokalna historia (pieniądze z ich sprzedaży pokrywają organizację obchodów PDPŻW). Samorządowcy zasłaniali się brakiem pieniędzy lub nie raczyli nawet odpowiedzieć na pisma. Interesujący jest fakt, że wspomniane instytucje mają fundusze na zakup innych publikacji (np. książki Piotra Zychowicza „Skazy na pancerzach”) oraz organizację spotkań z byłymi (?) komunistami lub byłymi(?) piewcami totalitarnego systemu. Szły na to pieniądze z kasy miejskiej Złotowa i jej powiatowego odpowiednika.

W ciągu minionych lat poznałem wielu wspaniałych ludzi. Mowa tu przede wszystkim o środowisku kibicowskim. Właśnie ono najczęściej gości na wykładach, koncertach, patriotycznych uroczystościach itp. Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Pile, który poprzedza Msza św. w intencji Żołnierzy Wyklętych, właśnie jemu zawdzięcza niepowtarzalną oprawę. Mają w tym swój udział również Kibice Lecha Poznań ze Złotowa i Jastrowia. Duże wrażenie robi też Bieg Tropem Wilczym. Piękną pracę w tym kierunku wykonuje Damian Jagła. Nie tylko zresztą on. Tych pozytywnych bohaterów PDPŻW jest więcej. Między innymi Przemo Leniec, Michał Zimny, Andrzej Kamrad, Maciek Strychacz... Lista jest oczywiście szersza. Otwiera ją inicjator tych uroczystości patriotycznych – ks. Jarosław Wąsowicz, który jest także pomysłodawcą akcji „Serce dla Inki”. Ta inicjatywa narodziła się bowiem także na Krajnie.

Na koniec chciałbym wyróżnić jeszcze dwie osoby, które nie są związane z Pilskimi Dniami Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Wiele żalu wylałem w stronę polityków. Muszę jednak oddać szacunek posłowi Marcinowi Porzuckowi, że, jako jedyny parlamentarzysta w regionie, w sprawie Żołnierzy Wyklętych zachowuje się od początku przyzwoicie. Mowa tu także o wsparciu w odtwarzaniu dziejów uczestników powojennej konspiracji, bo w tej kwestii zawsze mogę liczyć na pomoc ze strony tego polityka. Drugą osobą jest Kamil Ceranowski (ExpressTV), bo to dzięki jego pomocy mogę utrwalać historię Antykomunistycznego Podziemia. Portal 77400.pl, którego jest właścicielem, zawiera dziesiątki takich artykułów. Kamil zrealizował też razem ze mną kilka dokumentów filmowych. Jednym z nich jest „Siostra Wiarusa”, który opowiada o życiu Stanisławy Grabowskiej – siostry legendarnych żołnierzy Antykomunistycznego Podziemia - „Wiarusa” i „Visa”. Trafił on m.in. do ośrodka paramilitarnego w miejscowości Zastrużne koło Orzysza. Przy okazji polecam to miejsce.

Minęła dekada walki o pamięć o Żołnierzach Wyklętych. Działajmy dalej! Na pohybel komunistom!